Niet zomaar een aardappel. Duurzaam. Gevuld. Gepoft.

Dit is niet zomaar een aardappel....

Afgelopen week volgde ik via mijn werk een workshop Sustainable Food (ik volgde ook een workshop stoelyoga, maar dat is weer een ander -enigszins krakend- verhaal).

Het idee van de workshop was om inzicht te geven hoeveel eten we verspillen en wat we kunnen doen om dit te voorkomen. Want het schijnt dat wij met elkaar echt enorm veel goed voedsel weggooien of laten verpieteren. Wel 50 kilo per persoon per jaar! Daarom krijg je van mij deze week wat handige tips die tijdens deze workshop met mij werden gedeeld (+ nog een paar extra).

1. Uien en aardappels moet je dus nooit samen bewaren! Wist jij dit al? Ik in ieder geval niet. Als je ze wel samen bewaart, gaan je aardappels eerder spruiten en moet je ze eerder weggooien. Je kunt beter een appel bij je aardappels leggen. Die voorkomt juist dat de aardappels gaan spruiten.
2. Uien en aardappels kun je het beste in het donker bewaren. Van de aardappel wist ik dit al, maar van uien wist ik dit niet.
3. Er zijn meer producten die je dus niet bij elkaar moet bewaren. Meloenen en avocado's bijvoorbeeld. Die moet je uit de buurt houden van o.a. citrusvruchten, aubergines, asperges en selderij. Anders gaan deze rotten.
4. Heb je een courgette gekocht en heb je geen tijd om deze te bereiden? Dan kun je de rauwe courgette gewoon in de vriezer gooien! Dit kan overigens ook met avocado. Wel handig om ze eerst even in blokjes te snijden trouwens.
5. Staat er op een product "TGT"(te gebruiken tot)? Dan moet je het product niet meer eten nadat de datum is verstreken. Staat er op een product "THT"? Dan moet je alleen bij gekoelde en bederfelijke producten (zoals vleeswaren en gerookte vis) het product links laten liggen. Yoghurt en melk daarentegen bederven niet zo snel. Daarbij kun je zien, ruiken of proeven of je het nog kunt eten/drinken. Heeft je yoghurt grijze draden? Dan moet je het niet eten (ik ontdek dit soort dingen altijd pas na een paar happen). Andere producten (zoals rijst, meel, en pasta) kun je bijna altijd tot ver na de houdbaarheidsdatum eten.
6. Wist je dat je de bladeren kunt eten van bieten, wortels en radijsjes? Dit kun je allemaal in de sla gooien bijvoorbeeld. Let er wel op dat als je de bladeren wilt bewaren, je dit niet doet terwijl ze nog vast zitten aan de groente! De bladeren onttrekken namelijk vocht aan de groentes. Deze drogen dan extra snel uit. De bladeren moet je wel snel opeten omdat ze snel slap worden.
7. Wist je dat je koffiedrab kunt bewaren om rozen luis- en slakvrij te houden? Je kunt het ook in je wasbak gooien. Het is namelijk een natuurlijke ontstopper. En heb je stinkende handen? Dan kun je het ook gebruiken om de vieze geurtjes van je handen te wassen.
8. Het schijnt dat je van heel veel vruchten de schil kunt eten en dat de schil heel gezond is..... Denk aan watermeloen, kiwi, ananas, banaan, en mango. Persoonlijk zit ik hier niet zo op te wachten. Je kunt ook overdrijven natuurlijk. Maar een bananenschilletje in de frituur? Dat fascineert mij stiekem wel een beetje. Misschien ga ik het toch een keertje proberen.....
9. Sommige mensen overkomt dit: de fles wijn gaat niet leeg. Maak er dan azijn van! Of gooi de wijn in een ijsklontjesbakje en maak er ijsklontjes van die je later in je sauzen kunt gooien. 
10. Maak croutons van oud brood: snijd vierkantjes van het brood. Bak ze in wat olijfolie en wat kruiden (paprikapoeder en knoflookpoeder bijvoorbeeld). 

En koop je wel eens zo'n Italiaanse kruidenmix in de supermarkt? Je weet wel die met salie, rozemarijn, tijm en oregano? En houd je altijd kruiden over waarvan je niet weet wat je er mee moet?

Dan heb ik hierbij een paar extra persoonlijke tips:

1. Maak een lekkere groenteschotel met zoete aardappel, courgette, ansjovisjes, knoflook, olijfolie, ui en tijm. En gooi dit circa 30 minuten in de oven (tomaten alleen laatste tien minuten). 

   

   
   

2. Vul een forelletje met wat verse salie en rook deze in een rookoven (of gooi hem in de oven).
3. Maak polentaspiesjes met wat restjes groente en BBQ deze. Serveer ze met wat oregano.
4. Maak gevulde aardappeltjes met rozemarijn en pof ze in de oven. Gevulde aardappeltjes met rozemarijn???? Jawel.....:

Gevulde aardappeltjes met rozemarijn

Houd rekening met een oventijd van een uur.

Wat heb je nodig?

• 4 hardkokende aardappels (gewone maat)
• 2 takjes rozemarijn
• 8 ansjovisjes
• 2 tenen knoflook
• wat chilipeper
• beetje olijfolie
• een appelboor of cannolirolletje (zie foto)
• aluminiumfolie

Hoe maak je het klaar?

1. Verwarm de oven voor op 180 graden.
2. Ris de takjes van de rozemarijn. Hak dit fijn met de ansjovisjes, knoflook en chilipeper. 

   

   
   

3. Boor met de appelboor of het cannolirolletje (ik had geen appelboor en dit ging ook heel goed) een tunnel in je aardappel. Bewaar het deel dat je uit de aardappel hebt geduwd. 

   

   
   

4. Vul de aardappels met het ansjovismengsel. Duw aan beide kanten van de tunnel een stukje aardappel terug (snijd eventueel het middelste stukje van het aardappelbuisje dat je hebt overgehouden weg). 

   

   
   

5. Pak elke aardappels met wat olijfolie in wat folie in. Zet in de oven en laat dit circa 1 uur poffen. De wachttijd is afhankelijk van de grootte van de aardappel. Je kunt natuurlijk tussendoor even checken. 

   

   
   

6. De aardappel is boterzacht en doordrongen van alle smaken. Heerlijk!

Van het seizoen. Carciofi fritti - Gefrituurde artisjok

Ken je dat? Dat je net echt enorm veel zin hebt in rabarber maar dat je het nergens kunt krijgen, omdat het niet het juiste seizoen is? Of dat je net een geweldig driegangenmenu hebt bedacht voor je gasten en het hoofdingrediënt van je killermenu (nee, geen killerbody) nergens te krijgen is?

Dit overkomt mij in Italië dus heel vaak.

Het heeft best wel even geduurd voordat ik in de gaten had dat je in de winkels en op de markt bij ons Italiaanse familiehuis voornamelijk alleen die ingrediënten kunt vinden die bij die regio en dat seizoen horen. Dat verklaart ook het verhaal van vorige week waarin ik vertelde dat ik eigenlijk nooit heb geweten dat onze regio bekend staat om haar asperges. Een onwetendheid die voortkwam uit het eenvoudige feit dat wij vroeger nooit in het voorjaar naar ons huisje gingen. En in de zomer waren de asperges natuurlijk weer weg.

Deze onwetendheid resulteerde er overigens ook in dat ik mij jarenlang enigszins gefrustreerd voelde als ik weer op vakantie ging met een koffer vol Italiaanse kookboeken: om er ter plekke achter te komen dat ik veel gerechten dus echt niet daar kon maken:

• De verse munt uit mijn Siciliaanse kookboeken? "Je dacht toch niet dat wij hier in Lombardije munt in ons eten gooien?!" (niet te krijgen dus).
• Verse spinazie om op te roerbakken met wat gorgonzola en een varkenshaasje? "Prima plan! Klinkt ook heel lekker (maar kom dan in de winter maar weer terug)."
• Radijsjes om je salade wat meer kleur te geven? "Dat kan. Ik geloof dat een supermarkt in Milaan rond deze tijd wel wat radijsjes verkoopt."

Inmiddels ben ik behoorlijk gewend geraakt aan deze beperkingen. Enerzijds omdat het inmiddels natuurlijk super hip is. Wat is er nou duurzamer dan eten volgens de seizoenen? En anderzijds omdat ik mij ben gaan realiseren dat deze beperking een groot beroep doet op je creativiteit. Je moet het namelijk "doen" met álle lokale ingrediënten, en daar zitten naast tal van variaties "bietola" of melanzane, vaak ook hele grote verrassingen tussen! Wat dacht je van allerlei soorten cichorei? Of de agretti (monniksbaard) die ik dit voorjaar tegenkwam? Dan wil je geen uitgestippeld menu hebben toch? Dan wil je flexibel zijn. Om alles uit te proberen! En eet je je, zoals ik afgelopen vakantie, helemaal suf aan super lekkere asperges, ongelooflijk zoete aardbeien, en knapperige frisse artisjokken. Dát is pas echt genieten.

Gefrituurde artisjokken (hapje of voorgerecht)

Dit is echt een heel simpel gerecht. Het kost alleen wel wat tijd om de artisjokken schoon te maken. Als dit te lang duurt, worden de artisjokken bruin. Wanneer je dit erg vindt kun je de artisjokken insmeren met wat citroensap, maar ik doe dat meestal niet. Dat tast toch de smaak aan (en bovendien worden de artisjokken toch bruin van het bakken).

Wat heb je nodig?

• verse kleine artisjokjes
• zeezout (liefst vlokken)
• arachideolie
• keukenpapier

Hoe maak je het klaar?

1. Maak de artisjokken schoon door de buitenbladeren te verwijderen. Je voelt aan de bladeren of ze te hard zijn of niet. Je kunt het ook zien aan de kleur: zie de foto. 

   

   
   

2. Knip de puntjes van de bladeren af met een schaar.

   

   
   

3. Snijd met een scherp mesje de voet van de artisjok schoon en rond af. Kleine artisjokken hoef je vervolgens niet door te snijden. Grotere artisjokken hebben een harige kern (ja, dat klinkt heel vies). In dat geval moet je de artisjok doormidden snijden om de haartjes met een lepel er uit te snijden. Let wel: het gerecht is het lekkerste met kleine artisjokjes.
4. Verhit de arachideolie in een stevig pannetje. Gooi een handvol artisjokken heel voorzichtig in de olie en laat zeker 5 minuten bakken. 
5. Schep voorzichtig de grootste artisjok uit de pan, laat deze afkoelen en probeer of deze mals is. Zo ja: schep alle artisjokken uit de pan en laat ze uitlekken op keukenpapier.
6. Bestrooi met zeezout en serveer gelijk. Heerlijk krokant van buiten, en lekker mals van binnen!

Overal aspergetijd. Asperges van de BBQ.

Of we zin hadden in "Spargel"?

Ik keek mijn reisgenoot vragend aan, terwijl ik de menukaart van de serveerster aannam. Spargel? Geen idee wat dát was. Ja, Schnitzel.... Wist ik. Spätzle.... Wist ik. Maar Spargel?

Dat bleken dus asperges te zijn.

We waren in Müllheim, in de deelstaat Baden-Württemberg. En men prees ons gelukkig: "Jullie komen precies op het juiste moment. Er zijn nu hier heel veel asperges! We hebben daarom voor u een geweldig aspergemenu. Het is de specialiteit van onze regio."

Of we zin hadden in "Asparagi"?

We waren inmiddels doorgereden naar Italië en dit keer was er geen twijfel over wat er bedoeld werd. Asperges. Enkele jaren geleden ontdekten wij tot onze grote verbazing dat het dorp in Lombardije waar we al jaren kwamen, in het voorjaar één groot aspergeparadijs was. Maar we kwamen nooit in het voorjaar en dus was dit voor ons heel lang een goed bewaard geheim. De groene asperge bleek de specialiteit uit de regio te zijn.

Of we zin hadden in "asperges d’Alsace?"

We waren op de terugreis uit Italië en waren aanbeland in Itterswiller, een klein idyllisch dorpje aan de Route du Vin in de Elzas. "Jullie komen precies op het juiste moment. Er zijn nu hier heel veel asperges! We hebben daarom een speciaal aspergemenu."


Of we zin hadden "om te komen eten?"

We zijn na een lange vakantie aanbeland in Nederland en mijn oudste zus vraagt of we komen eten, alhoewel ze eigenlijk geen tijd heeft om te koken. "Joh, maakt niet uit. Ik kook wel wat lekkers" app ik haar. "Om de een of andere reden heb ik zin in asperges. Hollandse asperges, weet je wel. Die echte typisch Nederlandse specialiteit."  

Asperges van de BBQ

Vandaag geef ik jullie een super simpel recept van asperges op de BBQ. Het recept was eigenlijk ontstaan toen ik enkele restjes in de koelkast vond. Zoals ik vorige week al schreef verlieten mijn vrienden Italië zonder hun potjes Nutella. Ik had nog niet vermeld dat zij nog veel meer bij ons achterlieten: mozzarella, pasta's, chocolade, slagroom, en.... lardo.

Lardo is het rugvet van een varken dat gerijpt wordt nadat het ingewreven is met allerlei heerlijke specerijen. In Nederland kun je het tegenwoordig vinden bij de betere slager. Koop bij voorkeur wel Lardo di Colonnato. Het smelt op de tong en zeker op de BBQ!

Wat heb je nodig?

• BBQ die aanstaat
• aluminiumfolie
• 100 gram lardo
• 10 tenen knoflook
• zwarte peper uit de molen
• circa 15 groene asperges

Hoe maak je het klaar?

1. Zorg dat je BBQ op tijd aanstaat en op goede temperatuur is: de kolen moeten gloeien en grijzig zijn.
2. Rol de asperges in de lardo. Zorg dat alle asperges bedekt zijn.
3. Leg de asperges op het aluminiumfolie (zorg dat alle kopjes een kant op kijken), leg hier knoflooktenen tussen, en maal de peper hier weer overheen.
4. Vouw de aluminiumfolie dicht, maar zorg dat de folie aan de "kopjeskant" makkelijk opengemaakt kan worden.
5. Leg de asperges in het dichtgevouwen pakketje op de BBQ. Zorg dat de kopjes naar je "kijken". Door de hitte gaan de asperges garen in het vet van de lardo en in hun eigen sappen. 
6. Check na ongeveer tien minuten of de asperges gaar zijn (dit is afhankelijk van de hitte van het vuur en de dikte van de asperges). Als de asperges nog niet gaar zijn, moet je de folie weer goed dichtvouwen.
7. Serveer direct als de asperges nog stevig maar wel gaar zijn. Als de knoflook lekker zacht is geworden kun je deze over de asperges uitknijpen.

Het beste feest ooit. Semifreddo met nutella en nootjes

Ik denk dat ik een jaar of acht was toen ik met mijn ouders ‘aan de overkant van het meer’ een hapje ging eten. We waren in Italië, en we gingen vaker ‘naar de overkant van het meer’. Soms namen we dan onze motorboot, en probeerde ik de hele oversteek te blijven staan, balancerend in een rubberbootje dat achter de boot hing. Maar vaker pakten we de auto, en reden we via de noordkant van het meer naar het oosten om het laatste beetje zon te pakken voor het achter de hoge bergen achter ons huis verdween.

We aten altijd wel lekker bij het restaurant van de overburen, maar dit keer was het eten anders dan anders. Tot onze verrassing was er namelijk een bruiloft gaande. En hoewel we in eerste instantie rechtsomkeer wilden maken (wie wil er immers vreemden op zijn bruiloft?), werden we van harte welkom geheten! “Maar dan moet je wel mee-eten met de andere gasten, is dat goed?” We vonden het goed.

Wat toen volgde was geweldig!

Nu moet je begrijpen dat ik toen acht was en de details van het eten nog niet zo belangrijk waren als nu. Dus wat we precies kregen, weet ik niet meer. Ik weet alleen nog dat het een maaltijd zonder einde was. En dat de ene na de andere heerlijke gang aan ons werd gereserveerd met de lekkerste dingen die ik ooit had geproefd. En dat het bruidspaar dolgelukkig tussen hun familie en vrienden (en enkele Hollandse verstekelingen) zat te genieten van hun feest.

Nu, jaren later, realiseer ik mij dat misschien op dat moment het eerste zaadje werd geplant om ooit “als ik groot was” zelf ook zo’n diner te geven in Italië. Ook aan het overkant van het meer. En dan zouden we, dit keer niet in rubberbootjes maar in met prachtige houten roeibootjes met lampionnetjes, de oversteek maken om te gaan eten. En dan zouden we net zo’n mooi feest hebben als dit gelukkige bruidspaar.

Het liep iets anders. 

Ik organiseerde inderdaad zo’n feest, maar…….

Mijn feest was honderd keer beter!

Ik regelde geen roeibootjes met lampionnetjes. Want de zon scheen en we gingen lunchen en wijnen drinken. En dan is zo’n bootje misschien alleen de eerste vijftig meter van de 2 km-oversteek nog romantisch. 

Dus ik regelde een touringcar met een Italiaanse ‘autista’ die ons naar het restaurant aan de overkant van het meer bracht. En nee…. Dat was niet dat restaurant van toen, maar een ander restaurant dat nog honderd keer beter was! 

En daar aten we in meerdere gangen de lekkerste producten uit de regio, zoals Carne Salata, slakjes in prosciutto, gemarineerde zalmforel, minivisjes uit het meer, gemarineerde groentes (waaronder de lokale asperges en uitjes), vleeswaren (zoals speck en lardo), pasta met truffel, strozzapretti (soort van gnocchi) met de verrukkelijke kaas bagoss, spiedo (boven houtskool gegrilde vleessoorten), polenta (want daar kun je niet om heen in Lombardije) en nog veel, heel veel, meer waaronder een groot toetjesbuffet met kazen, fruitsalade en taarten. Heel veel taarten.

We dronken wijn, er werd gespeecht, er werd gelachen, er werd gekletst. En het was een beter feest dan ik mij ooit had kunnen voorstellen.

Nu rest mij een herinnering die de herinnering van jaren geleden aan alle kanten overtreft en heeft doen verbleken. Een herinnering die is vastgelegd in honderden foto’s en filmpjes die ik waarschijnlijk nooit meer nodig heb om de details te herinneren. 

Wat was het gaaf. 

Semifreddo met Nutella en nootjes

Een recept met Nutella bij zo’n verhaal? Jawel. De meeste familieleden en vrienden bleven namelijk een lang weekeind in Italië. En dit betekende dat ik na het weekeind werd overladen met halflege potjes Nutella. Want dat eet je blijkbaar ook in Italië….

Let op: het gerecht moet tenminste 6 uur in de vriezer.

Wat heb je nodig?

• 4 eieren
• 2 el grappa of rum (optioneel)
• 350 ml slgroom
• 100 ml yoghurt
• 100 gram suiker
• 120 gram fijngehakte nootjes (hazelnoten past erg goed)
• 3 halflege potten Nutella (circa 200 ml.)
• Een vriezer en een groot cake- of taartblik

Hoe maak je het klaar?

1. Pak drie schalen. Klop in de eerste schaal de eidooiers met de suiker en de alcohol 40%) tot het schuimig is.

   

   
   

2. Klop in de tweede schaal de eiwitten stijf.
3. Klop in de derde schaal de slagroom stijf.
4. Meng de slagroom met het eigeel en de yoghurt. Sla hier heel voorzichtig de slagroom en circa 100 gram van de nootjes doorheen. 

   

   
   

5. Smelt de Nutella au bain-marie tot hij vloeibaar is.
6. Schep de helft van de slagroommassa in het taartblik. Sprenkel hier de helft van de Nutella overheen. Schep de tweede helft in het taartblik, en versier met de resterende Nutella. 

   

   
   

7. Dek af en laat dit tenminste 6 uur in de vriezer hard worden. Bestrooi met de resterende nootjes.